بسته بندی مواد غذایی به فرآیندی اطلاق می گردد که طی آن، محصولات مختلف غذایی، برای ذخیره سازی در انبارها آماده سازی شده و برای فروش روانه بازار مصرف می گردند. از سوی دیگر از طریق بسته بندی این مواد می توان از آن ها حفاظت بسیار بهتری به عمل آورد. وجود این بسته بندی ها کمک می کند تا مواد غذایی از نفوذ عوامل محیطی و خارجی برکنار بمانند و امکان حفظ خواص و ویژگی های اصلی خود را به دست آورند. در این مقاله به ارائه مطالبی در زمینه بسته بندی محصولات غذایی خواهیم پرداخت و به این موضوع اشاره خواهیم کرد که از چه موادی برای بسته بندی مواد و محصولات غذایی استفاده می کنند

اهمیت بسته بندی محصولات غذایی

همان طور که می دانید مواد غذایی از دو ویژگی اصلی برخوردار شده اند. یکی از مهمترین این ویژگی ها فصلی بودن تولید آن ها است و ویژگی دیگر فسادپذیری. به همین دلیل بسته بندی مواد غذایی اهمیت خاصی دارد تا هم به حفظ و نگهداری این مواد کمک کند و هم از فساد و خرابی آن ها پیشگیری به عمل آورد.

به طور کلی می توان اهداف اصلی از بسته بندی مواد غذایی را علاوه بر محافظت از عوامل فساد درونی و بیرونی و اکسیده شدن، افزایش طول عمر و دوام و مدت زمان نگهداری از محصولات، حمل و نقل بهتر و مناسب تر آن ها، کاهش ضایعات و جلب نظر مشتریان به شمار آورد.
به همین دلیل امروزه از روش های متنوع بسته بندی استفاده کرده و تکنولوژی های مختلفی را به کار می گیرند تا این فرآیند را به نحوی بهینه و مطابق با فناوری های روز انجام دهند .

مواد مورد استفاده در بسته بندی مواد غذایی

یکی از مهمترین نکات در فرایند بسته بندی محصولات و مواد غذایی متنوع، توجه به مواد موجود در بسته بندی ها است. این مواد شامل کاغذ و محصولات کاغذی پوشش دار و یا محصولات سلولزی هستند.
در بعضی از موارد نیز از ورقه های حلبی، آلومینیومی، فولادی ضد زنگ و یا زنگ نزن و یا مفرغ استفاده کرده و این بسته بندی ها را به وجود می آورند. برخی از تولیدکنندگان نیز با استفاده از انواع سرامیک، شیشه، لاستیک، پلاستیک و یا حتی چوب و پارچه هم بسته بندی های مواد غذایی را ایجاد می کنند .

نکات لازم در مورد بسته بندی محصولات غذایی

از آنجایی که مواد غذایی تنوع بالایی دارند و روش های نگهداری از آن ها نیز متفاوت است، پس برای بسته بندی مناسب آن ها باید به نکات و موارد زیادی توجه داشته باشید.
برای نمونه، بسیاری از مصرف کنندگان تمایل دارند محصولی را که خریداری می کنند از درون بسته مشاهده نمایند، پس شیشه ای بودن و یا شفافیت بسته بندی مواد غذایی موضوع بسیار مهمی است. در این صورت خریدار می تواند هر دو طرف ماده غذایی بسته بندی شده را مشاهده کرده و با اعتماد بالاتری آن را خریداری کند.
یکی دیگر از مواد و نکات مهم که باید در فرایند بسته بندی مواد غذایی به آن دقت داشته باشید، کنترل تغییرات رطوبتی موجود در مواد غذایی به ویژه در مدت زمان های طولانی نگهداری از آن ها است.
برخی از محصولات غذایی از حالتی ترد بهره مند شده اند. پس باید آن ها را در موادی بسته بندی کنید که نفوذ پذیری آن ها نسبت به رطوبت بسیار پایین است.
در بعضی موارد پیشگیری از تبخیر محصولات غذایی اهمیت دارد. پس باید از ورقه هایی استفاده کنید که نفوذ پذیری پایینی دارند. در مواردی هم باید محصولات غذایی رطوبت خود را به صورت نسبی از دست بدهند تا امکان تعریق و یا تراکم بخار در آن ها کمتر شده و یا از رشد کپک و از بین رفتن شفافیت بسته بندی آن ها پیشگیری به عمل آید.
مواد بسته بندی باید به گونه ای انتخاب شوند که علاوه بر انتقال بخار به خارج، در برابر گازها نیز نفوذ ناپذیر باشند. بسیاری از مواد غذایی به ویژه آن هایی که تازه هستند باید درون بسته بندی هایی جای بگیرند که بتوانند به خوبی نفس بکشند. پس بسته بندی این مواد باید شرایط و امکان تنفس آن ها و از سوی دیگر حذف گاز کربنیک را فراهم کند.
در مواقعی که تمایل دارند بسته بندی مواد غذایی را به گونه ای انجام دهند تا بتواند به خوبی و به میزان کافی، گازهای تنفسی را رد و بدل نماید، از برخی ورق های مشبک سوراخدار کمک می گیرند. در هنگامی که می خواهند به بسته بندی موادی از قبیل گوشت اقدام کنند، مواد بسته بندی را در نظر می گیرند که بتوانند اکسیژن را از بیرون به داخل نفوذ دهند.
این موضوع کمک می کند تا رنگ گوشت در حد مطلوب و ثابت باقی بماند. برخی از مواد و محصولات غذایی از چربی زیادی برخوردار شده اند. از جمله این موارد می توان به لبنیات اشاره کرد. این محصولات غذایی اگر در معرض اکسیژن فراوان واقع شوند به اکسیدگی مبتلا خواهند شد.
به همین دلیل بسیاری از افراد برای بسته بندی این محصولات از ورقه هایی استفاده می کنند که میزان نفوذ پذیری آن ها بسیار پایین است.
برخی از مواد غذایی هم وجود دارند که بوی آن ها باید در درون بسته بندی، محصور و حفظ شود. از جمله این محصولات غذایی می توان به قهوه اشاره کرد و یا انواع مختلف ماهی ها را نام برد. در این شرایط از مواد بسته بندی با نفوذ پایین استفاده می شود.

با توجه به مطالبی که گفته شد فرایند بسته بندی مواد غذایی کاملاً تخصصی بوده و برای این کار باید تجربه و دانش کافی را به دست آورید.